چوب از زمان های بسیار دور در ایران و بسیاری از نقاط جهان در ساختمان کاخها، خانه ها، پلها و…. کاربرد بسیار گسترده ای داشته است. پوشش سقف کاخ باستانی مادها در هگمتانه و تخت جمشید چوبی بوده است.

در ساختمان های چهل ستون، عالی قاپو و مسجد بناب به مقدار زیادی از چوبها استفاده شده است. تا پیش از انقلاب صنعتی تولید و استفاده از چوب به صورت سنتی بوده اما امروزه این بخش نیز از امکانات فناوری برخوردار شده است. امروزه چوبها به عنوان قطعات سازه ای، عناصر معماری مانند در و پنجره، دیوارپوش، کفپوش، مبلمان و وسایل تزیینی و … در ساختمان به کار می رود. به طور کلی چوبها به دو دستۀ طبیعی و مصنوعی تقسیم می شوند.

چوب های طبیعی

این چوبها به طور مستقیم از درختان تهیه می شوند.
انواع چوبهای طبیعی از نظر مقاومت:
چوب درختان پهن برگ: چوب بیشتر درختان این گروه دارای تراکم زیادی است. برای ساخت مبلمان، در و پنجره ها، نازک کاری کف، قرنیز و دیوار و… از چوب درختان پهن برگ استفاده می شود.
چوب درختان سوزنی برگ: شامل درختان سوزنی برگ مانند سرو، کاج و سرخدار هستند، نسبت به چوب درختان پهن برگ از تراکم پایین تری برخوردار هستند. چوب به دلیل ساختار طبیعی خود در جهات مختلف دارای خواص متفاوتی است. تاب کششی چوب از تاب فشاری آن بیشتر است. چوب به دلیل ماهیت طبیعی خود در فضا حسِ خوبی به ساکنین می دهد.

چوب مصنوعی

در انواع تخته لایی، تخته فیبر، روکش و تخته خرده چوب (نئوپان) تولید می شود.

فرآورده های چوبی درمعماری داخلی

پارکت

از تکه های سخت چوبها در اندازه ها و نقش های مختلف تولید می شود. معمولاً دارای ضخامت 6 تا 18 طول 75 تا 450 و عرض 20تا 56 میلی متر است.

کف پوش های چوب پنبه ای

-لینولیوم
مواد اولیه آن روغن بزرک، گرد چوب پنبه، رزین و گرد چوب است و به صورت های ۱.ورقه ای( ورق های به ضخامت 2 تا 6 میلی متر)

، ۲. توپی (توپ هایی به عرض 1800 میلی متر) ، ۳. کاشی(کاشی های مربعی به ابعاد 200 تا 300 میلی متر) و ۴.چوب پنبه ای (ضخامت کاشی ها 4.5 تا 8 میلیمتر و اضلاع کاشی های مربعی 150 تا 300 میلیمیتر و اندازه کاشی های مستطیلی شکل 150*300 و 300*600 میلیمتر است.) تولید می شود.
از مخلوط تراشه ها و خرده های چوب پنبه با رزین و فشردن مخلوط خمیری در قالب ساخته می شود.

درب و پنجره چوبی

درب های چوبی به شکل یک لنگه، چند لنگه، قابلمه ای، بدون قابلمه و شیشه دار تولید می شوند.

مواد و مصالح اتصال دهنده

اتصال قطعات چوبی به یکدیگر با استفاده از میخ، پیچ، چسب و انواع برش هایی که در چوبها ایجاد می شود صورت می گیرد.
در صورتی که قطعات چوبی در معرض رطوبت قرار گیرد (رطوبت، بارندگی، یا تعرق بخار) باید در آن چسب ضد آب مصرف شود.

معایب چوب

گره، ترک، پیچ خوردگی، یک طرفه روییدن، پرشاخ و برگ بودن از مهم ترین معایب چوبها به شمارمی آیند.

ویژگی ها و حدود قابل قبول

چوب های مصرفی باید از نظر بافت و ظاهر یکنواخت، تمیز و عاری از ترک و صمغ، فاقد تابیدگی، پیچیدگی و سایر معایب باشد. رطوبت الوارهای مصرفی باید با شرایط اقلیمی و محل مورد مصرف تناسب
داشته باشد.

بعضی گونه های درخت و کاربرد آنها (سخت چوبها)

توسکا
وزن: سبک
رنگ و بافت: توسکای قرمز از سفید به صورتی کم رنگ مایل به قهوه ای تغییر می کند
مقاومت: مقاومت کم و نرمی متوسط
کاربرد: اثاثیه رنگ شده وکابینت سازی

زبان گنجشک
وزن: سنگین
رنگ و بافت: رنگ روشن – رگه های آشکار
مقاومت: مقاومت بالا
کاربرد: مناسب برای ناز ک کاری، دستۀ کالا و لوازم ورزشی، پانل ها و تزیینات داخلی

زیرفون
وزن: متوسط
رنگ و بافت: مغز آن قهوه ای روشن و چوب آن تقریباً سفید بافت ساده و نرم
مقاومت: نرم است
کاربرد: ایده آل برای تخته های نقاشی و کابینت سازی

راش
وزن: متوسط
رنگ و بافت: رنگ چوب مایل به قرمز است
مقاومت: سخت، محکم و بادوام
کاربرد: اثاثیه، کف سازی، ناز ک کاری های داخلی

غان (توس)
وزن:سنگین
رنگ و بافت: زرد و قرمز بافت مناسب
مقاومت: سختی، استحکام و مقاومت مناسب
کاربرد: کابینت و درسازی

گیلاس
وزن: سنگین
رنگ و بافت: قهوه ای قرمز دارای بافت مناسب با نقش های زیبا و باشکوه
مقاومت: محکم، چگال و قوی
کاربرد: مبلمان

نارون قرمز
وزن: سنگین
رنگ و بافت: زرد عسلی – بافت ملایم
مقاومت: متوسط
کاربرد: نازک کاری های رنگی طبیعی را به خوبی به خود می گیرد.

افرا
وزن: سنگین
رنگ وبافت: قرمز و سفید
مقاومت: سخت، چگال و بادوام با مقاومت بسیار بالا
کاربرد: اثاثیه، کف پوش ها، پله های عبوری و درها و نرده ها

بلوط
وزن: سنگین
رنگ و بافت: قرمز و سفید
مقاومت: سخت، قوی و محکم
کاربرد: تیرها و ستون های ساختمان، پارکت، نرده، پانل، اثاثیه

سپیدار
وزن: سنگین
رنگ و بافت: مرکز آن قهوه ای مایل به زرد-چوب آن سفید تیره است. بافت نرم
مقاومت: نرم است
کاربرد: پانل های چسبنده، تزیینات داخلی، کابینت سازی

گردو
وزن: سنگین
رنگ و بافت: مغز آن قهوه ای تیره با کنتراست زیاد است و چوب آن روشن تراست، گردو با برش مسطح وشیوه های دیگر، نقش های بسیار زیبایی می آفریند.
مقاومت: سخت و بادوام
کاربرد: انواع مختلفی دارد و به خاطر زیبایی بافت و رگه ها آن برای خلق و اجرای آثار معماری بی نظیر است. اثاثیه، پارکت، نرده، در و پنجره و روکش

حمل و نقل و نگه داری چوبها

در صورتی که حمل و نقل و نگه داری چوبها به دقت انجام شود ضایعات به حداقل خواهد رسید. مصالح چوبی باید در محلی تمیز و سرپوشیده، جدا از هم و دور از خاک، مواد مضر، رطوبت، یخ و برف نگه داری شوند. انبار مصالح چوبی باید از مواد آتشزا دور بوده و برای اعلام اطفای حریق تدابیر لازم در آن اندیشیده شود. در صورتی که چوبها به صورت خام انبار شده باشند باید با تهویۀ مناسب و استفاده از سم پاشی ضد حشرات و ضد حیوانات موذی از حمله ور شدن موجودات و حشرات به آنها جلوگیری کرد.

عمل آوری چوبها

چوبها را می توان با مواد شیمیایی مانند رنگ، ترکیب لاک و الکل، کیلر و پلی استر اشباع کرد یا با سوزاندن سطح آن، و قیراندود کردن، آن را در برابر آفات، حشرات، تغییرات آب و هوایی، اسیدها و قارچ ها محافظت کرد.

حفاظت در برابر آتش

از مهم ترین راه های حفاظت از چوب در برابر آتش می توان به موارد زیر اشاره کرد: اندود کردن توسط پوشش های گچی، استفاده از آب شیشه، استفاده از رنگ های ضد اشتعال و ضدآتش. از آنجایی که میزان رطوبت چوبها بر حجم و فرم و همچنین مقاومت مکانیکی آن اثر گذاشته و خطر حملۀ آفات و حشرات را افزایش می دهد باید علاوه بر توجه به مقدار رطوبت آن، به محل کاربردش نیز توجه کرد.

انواع چوبها از نظر میزان رطوبت

چوبهای تر یا خیس – تا 200 % وزن کل
چوبهای نم دار – حدود 30 % وزن کل
چوبهای خشک – 18% تا 14%
چوبهای خشک مطلق – 4%

از چوبهای خشک برای برخی کارها در قسمت های داخلی یا بیرونی ساختمان استفاده می شود. چوبهای خشک بیشترین میزان مصرف در ساختمان را دارا می باشد.